روز قبل از انتخابات، میرحسین موسوی، کاندیدای اصلاح‌طلب، موافقت کرد با تایم گفتگویی داشته باشد. مصاحبه در ساختمانی برگزار شد که موسوی، معمار و هنرمند، خودش طراحی کرده بود و بخشی از یک مدرسه هنری و گالری در مرکز تهران است. موسوی که شخصیت بسیار پرجاذبه‌ای نیست، بلکه بیشتر به تیپ آدم‌های هنرمند – روشنفکر می‌خورد، با کت و شلواری تیره و پیراهن آبی راه راه، همراه با چند تن از محافظان و یارانش به درون اتاق کنفرانس آمد. او ظاهراً سؤال‌های انگلیسی را می‌فهمید اما به فارسی پاسخ می‌داد.
معروف است که او آهسته و ملایم سخن می‌گوید، اما این افراط است. او به نجوا حرف می‌زند. پاسخ‌هایش به سؤالات، گرچه گاهی به نحوی شگفت‌آور صاف و ساده ادا می شدند، اما محتاطانه و دقیق بودند. هنگامی که درباره روش احمدینژاد در پیشبرد کارزار انتخاباتی که طی آن به همسر موسوی، زهرا رهنورد، هنرمند و فعال سیاسی مشهور، مستقیماً حمله کرده بود، از او سؤال شد، محکم‌تر و مؤکدتر پاسخ داد: "فکر می‌کنم او هنجارهای اجتماعی را زیر پا گذاشت و همین باعث می شود دیگران را علیه خود بشوراند. در کشور ما، رو در روی مرد به همسرش توهین نمی‌کنند. بنابراین انتظار نمی‌رفت که یک رئیس جمهور وارد چنین جزئیات کوچکی بشود."
او مانند سابق سخنرانی‌های تحریک‌گرانه احمدینژاد درباره مسایل بین‌المللی مثل اسرائیل و هولوکاست را به نقد کشید: "ما در سیاست خارجی، موضوعات و مسایل اساسی را که به نفع منافع ملی ماست با حساسیتی که مصرف داخلی دارد، قاطی کرده‌ایم." صراحت موسوی درباره خواستش برای مذاکره درباره برنامه هسته‌ای ایران غیر منتظره بود. وی گفت دو موضوع وجود دارد: کاربردهای صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای که طبق پیمان‌نامه منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، حق ایران است، و احتمال ساخت سلاح. "شخصاً، من این بخش دوم را که هم فنی و هم سیاسی است، قابل مذاکره می‌دانم. اما نمی‌پذیریم که کشور ما از حق استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای محروم شود."
موسوی به عنوان رئیس جمهور، فاقد قدرت رهبر جمهوری اسلامی، آیت‌الله علی خامنه‌ای، به ویژه در زمینه‌هایی مثل سیاست خارجی و امنیت ملی است. اما او گفت که اعتقاد دارد که تظاهرات‌های گسترده خیابانی در چند هفته گذشته در ماهیت ساختار قدرت موجود تغییرات اساسی به وجود آورده و رهبر را مجبور می‌کند به آرای افکار عمومی توجه بیشتر بکند. پرسیدیم اگر شکست بخورد، چه خواهد شد. او گفت: "تغییر تقریباً شروع شده است. پیروزی در انتخابات فقط بخشی از این تغییر است. بخش دیگر ادامه خواهد یافت و به عقب بازنخواهد گشت."
تایم: شما یکی از عناصر انقلاب بودید. درباره نحوه رشد کشور از آن زمان تاکنون چه نظری دارید و نظر امام خمینی درباره این تحولات چه بوده است؟
موسوی: اما خمینی همیشه از تغییر استقبال می‌کرد. معمولاً تغییرات را می‌پذیرفت و می‌کوشید خودش ابتکار آن‌ها را در دست بگیرد.
آیا تحولات کشور شما را متعجب ساخته‌اند یا در زمان انقلاب انتظار آن را داشتید؟
- این‌ها تغییرات اساسی داخلی و بین‌المللی هستند. اما از آن جایی که برخی از این تحولات سرکوب شده بودند، اکنون به یک باره ظاهر شده‌اند.
انتظار داشتید چنین ناگهانی روی دهند؟
- من در سخنرانی اولم در دانشگاه تهران گفتم که مردم دو چهره دارند. می‌توانند این دوگانگی را داشته باشند. آن‌ها هم به ارزش‌های انقلاب احترام می‌گذارند و هم خواهان تغییرات مدرن هستند. اگر به خیابان ولی‌عصر نگاه کنید، از شمال تا جنوب، مردمی هستند از اقشار گوناگون با پوشش و ظاهری متفاوتی، اما می‌توانند برای یک خواست کنار هم گرد آیند.
کدام یک از این دو چهره‌ای که گفتند در حال حاضر در ایران برجسته‌تر است؟
- این چهره اکنون یک موضع مخالف را به نمایش می‌گذارد. اگر پذیرفته شود، می‌تواند فرصت خوبی برای کشور ما باشد؛ اگر رد شود، می‌تواند به یک خطر تبدیل گردد.
آیا از روشی که احمدینژاد در کارزار انتخاباتی خود علیه شما و همسرتان پیش گرفت تعجب کردید؟ چه توضیحی برای این رفتار دارید؟
- او شیوه خاصی دارد، اما فکر نمی‌کردم این قدر دور برود.
و فکر می‌کنید چرا این کار را کرد؟
- فکر می‌کنم هنجارهای اجتماعی را زیر پا گذاشت و همین باعث می شود که دیگران را علیه خود بشوراند. در کشور ما، رو در روی مرد به همسرش توهین نمی‌کنند. بنابراین انتظار نمی‌رفت که یک رئیس جمهور وارد چنین جزئیات کوچکی بشود. هم‌چنین انتظار می‌رفت که بر اساس آمار و ارقام حرف بزند.
این مصاحبه بعد از انتخابات منتشر خواهد شد و شاید در آن موقع رئیس جمهور باشید. آخرین رئیس جمهور اصلاح‌طلب، محمد خاتمی که اکنون از شما حمایت می‌کند، با رهبر مشکلات زیادی داشت. فکر می‌کنم در مورد شما این موضوع فرق کند؟
- در نظام ما ارکان متفاوت قدرت وجود دارد که باید کنش و واکنش مناسبی داشته باشند. این در نظام ما یک واقعیت است و من می‌خواهم این کنش و واکنش را هم در دیالوگ و در هم کارکرد مسئولیت‌های قانونی خود داشته باشم. معتقدم که می‌توانم این توازن را برقرار کنم.
فکر می‌کنید که اصلاح‌طبان زیاده‌روی می‌کنند و به این توازن احترام نمی‌گذارند؟
- نقش خاتمی پس از هشت سال به پایان رسید، اما اگر در قدرت مانده بود، کسی چه می‌داند، شاید توازن بین رهبر و سایر ارکان قدرت سرانجام برقرار می‌شد. اما ما در ایران نظام خاصی از تقسیم قدرت داریم. رهبر، قدرت مشخصی دار و رئیس جمهور قدرت دیگری و توازن بین این قدرت‌ها امکان‌پذیر است.
شما و رهبر هر دو از روستای خامنه می‌آیید. وقتی نخست‌وزیر بودید، مشهور بود که در روابط شما و رهبر اختلافاتی وجود داشت. فکر می‌کنید این امر ممکن است در صورت انتخاب شما، مشکلاتی به وجود آورد؟
- مشکلی که ما داشتیم از قانون اساسی نشأت می‌گرفت. اما اکنون، البته، در قانون اساسی مسئولیت‌ها مشخص‌تر شده‌اند و امکان زیادی برای برقراری هماهنگی وجود دارد.
شما در کارزار انتخاباتی خود درباره سیاست خارجی، حرف زیادی نزدید. اگر انتخاب شوید، می‌خواهید سیاستی متفاوت با سیاست کنونی در پیش گیرید، به ویژه در برابر ایالات متحده؟
- معنای سیاست خارجی فقط رابطه با یک کشور نیست. ایالات متحده یکی از این کشورهاست. انتقادات من آن بوده است که ما از پتانسیل وسیعی که برای ایجاد یک سیاست خارجی خوب داشتیم، بهره نگرفته‌ایم. در سیاست خارجی خود موضوعات و مسایل اساسی را که به نفع منافع ملی ماست با حساسیتی که مصرف داخلی دارد، قاطی کرده‌ایم.
با تغییر دولت، فکر می‌کنید تغییری در موضع ایران در مسئله برنامه انرژی هسته‌ای به وجود آید؟
- ما روش‌های خود را تغییر می‌دهیم. در رابطه با انرژی هسته‌ای، دو مسئله وجود دارد. یکی حق ما نسبت به انرژی هسته‌ای است که مذاکره ناپذیر است. موضوع دوم به نگرانی نسبت به جهت‌گیری این برنامه برای تولید سلاح است. به نظر من این قسمت دوم است که از نظر فنی و سیاسی قابل مذاکره است. ما نمی‌پذیریم کشورمان از حق استفاده از انرژی هسته‌ای محروم شود.
فکر می‌کنید باراک اوباما در خواست خود برای بهبود روابط بین ایالات متحده و ایران جدی‌تر است؟ و اگر به این اعتقاد دارید از چه راهی آن را ممکن می‌دانید؟
- اوباما چند بار این موضع را تکرار کرده است و این به خودی خود فضای مناسبی برای بررسی این موضوع به وجود آورده است. ما امیدواریم این گفته‌ها ادامه پیدا کنند و با عمل همراه شوند.
چه نوعی عملی را مایلید ببینید؟
- شنیدم که از کودتای سال ۳۲ ابراز تأسف کرده است و این خود گام مثبتی است، زیرا نظر منفی مردم نسبت به آمریکا را کمی کاهش خواهد داد. اگر رئیس جمهور بشوم، امیدوارم که مردم همان احساسی را به من حفظ کنند که تاکنون به من به عنوان بچه خودشان داشته‌اند. کسی که با صداقت حداکثر تلاش خود را می‌کند تا برای آن‌ها کار کند. من این را تجربه کرده‌ام: برای مردم صداقت مهم‌تر از نتایج کار است.
اگر انتخاب نشوید، به تمام جوانانی که به خیابان‌ها ریخته بودند و چنان شاد لبخند می‌زدند و می‌رقصیدند، چه می‌گویید؟ به تمام طرفداران‌تان چه می‌گویید؟
- پیام من همین الان به آن‌ها رسیده است. تغییرات شروع شده‌اند. پیروزی در انتخابات تنها بخشی از آن است. بخش دیگر ادامه خواهد یافت و بازگشتی وجود ندارد.
چند زن در هیئت دولت شما وجود خواهد داشت؟
- تعدادش را نمی‌دانم، اما وزیران زن هم خواهیم داشت. اگر انتخاب شوم و وقتی که انتخاب شوم، اسامی آن‌ها را اعلام خواهم کرد.
آیا همسر شما یکی از آن‌ها خواهد بود؟
- همسرم وزیر نخواهد شد. فکر نمی‌کنم علاقه‌ای به اشغال یک پست سیاسی داشته باشد. اما البته همیشه به عنوان مشاور در کنار من بوده و در آینده هم خواهد بود.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر